CÁCH VƯỢT QUA CẢM GIÁC TỘI LỖI DO MÌNH GÂY RA

Việc mang cảm giác tội lỗi khiến chúng ta cảm thấy bản thân mình hèn nhát, tự dằn vặt, cắt rứt lương tâm, tinh thần luôn trong trạng thái uể oải, chán nản. Việc mang cảm giác này cũng hoàn toàn có thể là dấu hiệu của các vấn đề tâm lý.

Cảm giác tội lỗi là gì?

Cảm giác tội lỗi (guilty) có thể hiểu đơn giản nhất là cảm xúc sau khi làm một việc gì đó sai lầm. Bởi vì làm sai trái, có lỗi nên chúng ta mới hình thành các cảm xúc hổ thẹn, tự dằn vặt bản thân, hạ thấp bản thân, u sầu, lo lắng hay bồn chồn. Cảm xúc này chỉ xuất hiện khi bản thân chúng ta nhận định nó là sai trái.

Cảm xúc tội lỗi hay xấu hổ thường khá dễ nhầm lẫn bởi nó thường xuất hiện sau khi chúng ta thực hiện các hành vi nào đó không phù hợp, đúng đắn. Cảm giác tội lỗi thường mang tính chất tiêu cực, nặng nề hơn nhưng người bệnh có xu hướng chấp nhận các hành vi này trong khi người có cảm giác xấu hổ thường muốn che đậy nó.

Hầu hết chúng ta đều từng có cảm giác tội lỗi trong một trường hợp nào đó. Chẳng hạn khi bạn bỏ bê công việc khiến chất lượng công việc giảm sút, công ty thua lỗ sẽ có cảm giác tội lỗi với tất cả mọi người.

Nói chung, cảm giác tội lỗi là những cảm xúc tiêu cực, tác động rất xấu đến tinh thần, suy nghĩ và sức khỏe của một người. Cảm giác này có thể được cải thiện khi những tình huống, sự kiện đó được bản thân họ giải quyết ổn thỏa.

Vì sao lại có cảm giác tội lỗi?

Cần hiểu rằng, cảm xúc tội lỗi chỉ xuất hiện khi bản thân họ nhìn nhận rằng đó là điều sai trái, là lỗi của mình. Một tên tội phạm không có cảm giác tội lỗi khi giết người bởi họ cho rằng những người đó chết là đáng, hắn hoàn toàn làm đúng. Hoặc một người dù để xảy ra các tình huống không nghiêm trọng nhưng họ vẫn có thể có cảm giác rằng mình là “kẻ tội đồ”. Điều này phụ thuộc vào cách một người nhìn nhận và đánh giá vấn đề.

Cảm giác tội lỗi có thể xuất hiện từ các tình huống, sự kiện chính đáng, có thật nhưng cũng hoàn toàn là “sản phẩm” của trí tưởng tượng những người có tư tưởng tiêu cực, hạ thấp lòng tự trọng quá mức. Điều này có nghĩa là sự tội lỗi có thể là một cảm xúc xứng đáng để “trừng phạt” cho những sai lầm mà một người đã tạo ra tuy nhiên nó cũng là một liều “thuốc độc” có thể giết chết bất cứ ai. Sau đây là một số ví dụ về cảm giác tội lỗi:

Những nguyên nhân chính đáng

• Người thực hiện các hành vi như ngoại hình, cướp bóc, hiếp dâm, giết người … là những người có cảm giác tội lỗi rất lớn khi họ ý thức được lỗi lầm của bản thân. Các cảm xúc này được coi là chính đáng bởi họ đã thực sự làm tổn hại đến người khác, khiến một ai đó tổn thương, đau khổ nên việc tự dằn vặt là điều không thể tránh khỏi.

Suy nghĩ về nguyên nhân và kết quả

• Không đặt đồng hồ và kết quả hôm sau bị đi làm trễ; bị kẹt đường vì muốn đi đường tắt; muốn trừng phạt một đứa bé nhưng mới chỉ diễn ra trong tâm trí, chưa thực hiện … Cảm giác tội lỗi xuất hiện trong tình huống này được coi là không chính đáng bởi thực hiện chưa có bất cứ một hậu quả nào xảy ra, không có một ai bị tổn thương và cũng chẳng ảnh hưởng tới bất cứ ai khác. Những cảm xúc này chỉ do chúng ta thổi phồng lên, tự tượng tưởng về những hậu quả của nó nếu bản thân thực hiện.

Sự bốc đồng và hậu quả ngẫu nhiên

• Chẳng hạn khi một người nói A nói xấu một người B và bạn tham gia vào việc bình luận chỉ trích người B nhưng sự thật không phải vậy, người B vì những lời chỉ trích này mà trở nên stress, trầm cảm. Tất nhiên các hành vi bình luận kia chỉ xuất hiện trong lúc bạn bị kích động, bốc đồng, không mang chủ ý gì. Khi biết sự thật bạn sẽ cảm thấy dằn vặt, tội lỗi, tự trách bản thân khi đã hành động như thế. Tất nhiên ở tình huống này việc mang cảm giác tội lỗi là một điều hiển nhiên bởi đã gây tổn hại đến một người khác như còn phải xét về mức độ ảnh hưởng để xác định cường độ cảm giác tội lỗi.

Mặt khác những người cảm thấy tội lỗi có thể là những người đã từng làm việc xấu thật ( chẳng hạn là tội phạm nguy hiểm) hoặc là những người thường xuyên bị bắt nạt, bạo lực, người có tâm lý yếu. Hướng giáo dục và dạy dỗ của cha mẹ cũng có thể là nguyên nhân khiến một người dễ hình thành cảm xúc này.

Thật khó để nói chính xác rằng vì sao một người đó cảm thấy tội lỗi, có hàng tá lý do để nêu ra. Nhưng bất cứ vấn đề nào cũng liên quan đến các hành vi ở quá khứ có tác động đến kết quả ở hiện tại và tất nhiên các kết quả này là những điều không tốt, không đúng đắn.

Hệ quả từ cảm giác tội lỗi

Cảm giác tội lỗi dù nó chỉ nằm ở mặt tinh thần nhưng những hệ quả mà nó gây ra cho những người này thì hoàn toàn không được coi thường. Cảm xúc này có thể chi phối mọi nhận thức, suy nghĩ, hành vi và cả cuộc sống của con người. Chẳng hạn vì cảm thấy tội lỗi với bạn bè nên họ sẵn sàng chi ra rất nhiều tiền bạc để bù đắp hay thậm chí có thể làm mọi thứ mà người bạn yêu cầu, để khiến bản thân họ thấy nhẹ nhàng hơn.

Trầm cảm chính là một trong những hệ quả nguy hiểm mà những người luôn mang trong mình cảm giác tội lỗi. Họ luôn không ngừng dằn vặt bản thân, hạ thấp lòng tự trọng của chính mình, không cho tâm trí ngủ yên ngày nào. Mặc cảm rằng đó là tội lỗi của bản thân khiến họ còn tìm cách để trừng phạt chính mình và cho rằng đó là điều hoàn toàn xứng đáng. Kể cả việc người trầm cảm tự làm đau bản thân cũng có thể liên quan đến cảm giác này.

Mặt khác cảm giác tội lỗi còn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và chính cuộc sống của mỗi người: suy giảm sức khỏe; mất tập trung; cản trở hạnh phúc…

Làm thế nào để vượt qua cảm giác tội lỗi?

Thực tế thì hầu như trong một khoảnh khắc nào đó, chúng ta cũng đã từng cảm thấy tội lỗi với một ai đó hoặc có thể là tội lỗi với bản thân chính chúng ta. Vậy làm thế nào mà chúng ta đã vượt qua giai đoạn này?

Hiểu và tìm cách khắc phục tội lỗi

Tất nhiên cần phải hiểu rằng cảm giác tội lỗi đó xuất phát từ các sự kiện chính đáng hay chỉ do tâm trí chúng ta thổi phồng. Tuy nhiên dù là do nguyên do nào thì cảm giác này vẫn bắt nguồn từ chính những suy nghĩ, hành vi của bản thân chúng ta nên hãy tìm cách khắc phục nó.

Nếu bạn cảm thấy tội lỗi vì đã lỡ lời với mẹ mình, thay vì cứ dằn vặt tự trách bản thân thì hãy xuống và xin lỗi mẹ, kèm theo đó có thể chủ động nấu cơm hay dọn dẹp nhà cửa để mẹ vui hơn.

Sự chân thành chính là thứ quyết định bạn có xứng đáng được tha lỗi hay không, dù trong bất cứ tình huống nào. Khi nhận được sự tha thứ từ đối phương thì cảm giác dằn vặt hay tội lỗi cũng sẽ được thuyên giảm.

Tha thứ cho bản thân

Sao chúng ta lại không thể thứ tha cho mình? Thay vì trốn chạy và dằn vặt bản thân thì bạn hãy chọn cách ôm ấp, vỗ về và chấp nhận những lỗi lầm của bản thân, tin tưởng chính mình thêm một lần nữa.

Chúng ta có thể dễ dàng tha thứ cho một ai đó xa lạ nhưng lại khó khăn trong việc bao dung với chính bản thân mình. Hãy chấp nhận rằng là con người ai chắc chắn cũng sẽ có lúc sai lầm và bản thân chúng ta cũng không tránh khỏi điều đó. Tha thứ cho bản thân và bắt đầu một cuộc sống mới hơn chính là cách để không lặp lại sai phạm đó thêm một lần nào nữa và chắc chắn cũng sẽ chẳng còn ai phải tổn thương.

Một cách để khiến bạn quên đi những ám ảnh về tội lỗi, có thể sống thư thả hơn chính là khiến bản thân bận rộn và không ngừng làm việc tốt, hướng tâm trí đến sự từ bi. Có thể là giúp đỡ trẻ mồ côi, người khuyết tật hay tham gia các hoạt động tình nguyện. Nụ cười của người khác chính là liều thuốc giúp xoa dịu trái tim tổn thương của bạn.

Rút kinh nghiệm

Cảm giác tội lỗi có thể là một trải nghiệm để chúng ta nhìn nhận kỹ hơn những thiếu sót của bản thân, qua đó làm bài học để rút kinh nghiệm và thay đổi. Nếu biết sai thì chúng ta cần phải sửa sai để không lặp lại nó còn nếu vẫn tiếp tục mắc sai lầm, vẫn gây tổn thương cho người khác, vẫn bỏ bê bản thân thì cảm giác tội lỗi sẽ không thể nào loại bỏ được.

Ngủ đủ giấc để loại bỏ cảm giác tội lỗi

Người mang cảm giác tội lỗi cũng thường có xu hướng mất ngủ, thậm chí là mất ngủ thường xuyên kéo dài do tinh thần trì trệ, luôn suy nghĩ về lỗi lầm của bản thân. Tuy nhiên khi cơ thể không ngủ đủ sẽ không được nạp đủ năng lượng, trí não tù túng, khí huyết kém lưu thông và cảm cho cảm giác dằn vặt, tội lỗi càng nghiêm trọng hơn. Người bị mất ngủ kéo dài cũng chính là nguyên nhân hàng đầu gây trầm cảm cùng rất nhiều vấn đề tâm lý khác.

Khi tinh thần tỉnh táo thì những suy nghĩ cũng thường lạc quan hơn, chúng ta có thể nhìn nhận vấn đề một cách lành mạnh hơn để loại bỏ những cảm xúc tiêu cực. Vận động nhẹ nhàng, tập thể dục, dùng các loại trà thảo dược giúp an thần là một trong những biện pháp đơn giản để cải thiện giấc ngủ, tuyệt đối không nên dùng thuốc ngủ.

Thực hiện các liệu pháp thư giãn

Cảm xúc tội lỗi có thể liên quan đến các trạng thái cảm xúc tiêu cực và do người đó tự thổi phồng về tội lỗi của bản thân. Học cách thư giãn tinh thần, nghỉ ngơi đầy đủ, duy trì tâm trí ở trạng thái cân bằng chính là cách tốt nhất để vượt qua giai đoạn này.

• Thực hành thiền hằng ngày để thanh lọc tâm trí, xoa dịu những tâm hồn tổn thương, tìm về sự bình an trong tâm hồn. Tâm khi an tĩnh, nhẹ nhàng, chúng ta sẽ tự khắc buông bỏ những chấp niệm, tin tưởng vào bản thân và thoát ra khỏi những mặc cảm trong quá khứ
• Tìm về nơi bình yên trong tâm hồn, đó có thể là những ngôi Chùa hay nhà Thờ, tùy theo tôn giáo của bạn.
• Tắm nước nước ấm hằng ngày để thư giãn cơ thể và tâm trí
• Liệu pháp từ mùi hương, liệu pháp âm nhạc
• Trò chuyện với những người đáng tin tưởng để chia sẻ những cảm xúc khó khăn của bản thân.

Cùng lắng nghe những chia sẻ của thầy Ngô Minh Tuấn – Chủ tịch HĐQT Tập đoàn CEO Việt Nam để hiểu về Cách vượt qua cảm giác tội lỗi, giúp cho cuộc sống được cân bằng, hạnh phúc và an yên hơn!

Hãy tham gia chương trình Thiền và đời sống, Chuyển hóa tâm thức K78 sắp tới cùng thầy Ngô Minh Tuấn để hiểu hơn về Sự kết hợp giữa ăn chay và thiền định và có cuộc sống hạnh phúc, sự nghiệp thăng hoa bạn nhé.

Thông tin chi tiết chương trình Chuyển hóa tâm thức K78: https://forms.gle/4GSyScuyMrAn3aeg7

Mọi chi tiết xin liên hệ:

CEO NAM ĐỊNH HOLDING